عهد جدید

معرفی کتاب عهد جدید

کتاب عهد جدید مجموعه آثاری است که مسیحیان به کتاب مقدس عبرانی افزوده اند. این مجموعه مشتمل بر بیست و هفت اثر است که جملگی به زبان یونانی نگاشته شده اند، هرچند شواهدی در دست است که انجيل متى دارای نسخه اصلی آرامی بوده است. این بیست و هفت نوشته جایگاه یگانه ای در منابع مسیحیت دارند، چرا که معیار ایمان و عالی ترین منبع دینی مسیحیان شمرده می شوند. عهد جدید بخش دوم کتاب مقدس را تشکیل می دهد و بخش نخست این اثر که در اصل کتاب دینی یهودیان است، از سوی مسیحیان «عهد عتیق» نام گرفته تا این دو قطعه از یکدیگر تمایز یابند.

عهد جدید شامل چهار انجیل، کتاب اعمال رسولان، سیزده نامه منسوب به پولس، سه نامه منسوب به يوحنا، دو نامه منسوب به پطرس، یک نامه منسوب به يعقوب، یک نامه منسوب به یهودا، رساله به عبرانیان و مکاشفه است. عیسی در طول حیات، جز یک بار که با انگشت بر خاک نگاشت، نوشته ای از خویش باقی نگذاشت. انجیلهای چهارگانه به شرح زندگانی و تعالیم پایه گذار دین مسیحیت می پردازند و هدف آنها برانگیختن ایمان مذهبی نزد خوانندگان است. در این نوشته ها زندگی مسیح از بدو ولادت تا صعود او به آسمان شرح داده می شود و تعالیم دینی وی بیان می گردد. عمده ترین بخشهای این چهار کتاب به دوران پیام آوری عیسی و وقایع آن اختصاص می یابد و در آنها كلامها و اعمال عیسی و معجزاتی که در طول این دوره از او به ظهور رسید، به تفصیل شرح داده میشود. سه انجیل متی، مرقس و لوقا شباهتهای زیادی با یکدیگر دارند و فصل به فصل و گاه آیه به آیه آنها شبیه هم است، هرچند بعضا در شرح جزئیات، اختلافات میان روایتهای آنها مشاهده می شود. از این روی، بر این سه اثر نام «انجیلهای نظیر» نهاده اند. اما انجيل يوحنا از لحاظ ساختار متن با سه انجيل دیگر تفاوتهایی دارد و در آن تعاليم و کلامهای مسیح با سبک دیگری ارائه شده است.

اعمال رسولان که نوشته لوقای انجیل نگار است، در اصل دنباله انجیل سوم بوده است. لوقا با استفاده از منابعی که در اختیار داشته است، در این اثر چگونگی انتشار پیام نجات عیسی را نشان داده و این کار را به ویژه با شرح اعمال پطرس، پولس و استفانوس انجام داده است. اما در پی آن نبوده که به دفاع از مسیحیت بپردازد و حقانیت آن را به عنوان میراثبر دین یهود بر کرسی بنشاند. درباره تاریخ مبادی کلیسا، به آنچه در این کتاب آورده اکتفا کرده است و از وقایعی همچون تأسیس کلیسای روم، کارهای پطرس و پولس پس از آزاد شدنشان از زندان و تشکیل نخستین جماعتهای مسیحی سخنی به میان نیاورده است. با این همه، اثر او حاوی اطلاعات موثقی برای درک مبادی تاریخ مسیحیت است. هدف او بیشتر ارائه گزارشی پرشور از وقایع آن دوران بوده تا از این طریق، موجبات دلگرمی مسیحیان آینده را فراهم سازد.

رساله های پولس مجموعه ای از سیزده نامه است که مبين آرا و عقاید او هستند، اما شرح دادن این آرا در چند سطر ممکن نیست و برای آگاهی از آنها، باید به متن این نوشته ها مراجعه شود. رساله به رومیان نامه ای است که پولس در تشریح اندیشه های الهیاتی خویش نگاشته است تا زمینه سفر او به روم و دیدار وی با مسیحیان آنجا را فراهم سازد. رساله اول به گرنتیان برای حل مشکلات کلیسای گرنت و پاسخ گفتن به پرسشهایی در خصوص ایمان و اعمال مسیحی نگاشته شده است. در رساله دوم به گرتیان، پولس می کوشد از خود در برابر اتهامات واعظان دروغینی که به کلیسای گرنت رخنه کرده بودند، دفاع کند. رساله به گالاتیان به مشکلاتی می پردازد که میان یهودیان مسیحی شده و مشرکان به مسیحیت گرویده بروز کرده بود. در رساله به افسیان، پولس از مشیت خدا سخن می گوید و در باره فيض او در مسیح به تعمق می پردازد. رساله به فیلیپیان نامه ای است که پولس برای قدردانی از محبتهای مسیحیان فیلیپی نگاشته و در آن ایشان را به استواری و فروتنی و همبستگی خوانده است. رساله به کولوسیان در رد تعاليم نادرستی است که معلمان دروغین در کلیسای کولوسی القا می کردند. رساله های اول و دوم به تسالونيكيان برای پاسخ گفتن به پرسشهایی که در کلیسای تسالونیکی درباره بازگشت مسیح مطرح بود، نگاشته شده است. در رساله اول به تیموتئوس، پولس تيموتيئوس را در راه خدمتش تشویق می کند و در باب اداره کلیسا و اصلاح تعالیم نادرست، راهنماییهایی ارائه می کند و در رساله دوم، او را اندرز میدهد و تشویق می کند که در برابر سختیها پایداری ورزد و وظیفه خویش را در کار تعلیم ادامه دهد. در رساله به تیتوس، خصوصیات رهبران کلیسا را شرح می دهد و در خصوص تعلیم مردم و کردار مسیحی رهنمودهایی ارائه می کند. رساله به فیلمون نامه ای است که در آن پولس از فیلمون میخواهد که برده خود او نسیموس را آزاد کند.

رساله به عبرانیان نوشته ای متفاوت در عهد جدید به شمار می رود که در متن آن نام هیچ مؤلفی ذکر نشده است. این اثر گونه ای خطابه است که برای یهودیان یونانی زبانی که به مسیحیت گرویده بودند و یا برای مشرکان مسیحی شده، به نگارش درآمده است. مؤلف این نامه در پی آن نبوده که پاسخگوی مسائل خاص یک کلیسا باشد، بلکه بیشتر کوشیده است تا به شرح عواملی بپردازد که عهد جدید و عتیق را به یکدیگر پیوند می دهد. او مؤكدا اظهار داشته که مسیح یگانه کاهن اعظم است و تاریخ عهدی را که میان خدا و انسان بسته شده، به کمال رسانده و نقطه مرکزی تاریخ بشریت است.

*** خريد کتاب عهد جدید پیروز سیار با تخفیف ***

رسالات عام (کاتولیک) مشتمل بر هفت نامه است که متعلق به پولس نیستند. این نامه ها مخاطب مشخصی ندارند (البته به استثنای رساله های دوم و سوم يوحنا) و از این روی «کاتولیک» خوانده شده اند، چرا که لفظ کاتولیک به معنی عام یا کلی است. رساله يعقوب، که «برادر خداوند» و رئیس یهودیان به مسیحیت گرویده بود، احتمالا در اورشلیم و اندکی پیش از رساله پولس به رومیان نگاشته شده است. این نوشته که سیاق متنهای آموزنده حکمت را دارد. از نظر پروتستانها به منزله شرحی بر موعظه بر فراز کوه عیسی (مت: ۵-۷) به شمار می آید و به ویژه به سبب نکوهش اغنيا و عنایت به فقیران جالب توجه است.

رساله اول پطرس برای دعوت مسیحیان روم به مقاومت در برابر آزارگری نگاشته شده است. تاریخ این نامه معمولا پیش از آزارگری امپراتور روم دوميتيائوس در سال ۹۰ در نظر گرفته می شود. این رساله که از جنبه های مختلف شبیه نامه های پولس است، اصالتی ویژه دارد و در آن اعتقادات اولیه ای که مثلا در باب عیسی در مقام بندۂ بلاکش وجود داشت، ملاحظه می شود.

رساله يهودا ظاهرا نوشته برادر یعقوب است و به نکوهش معلمان دروغین و ترغیب مؤمنان به حفظ ایمانشان می پردازد. در این رساله از آثار مجعولی (آپوکریف) همچون کتاب ممنوخ نقل می شود و از این رو تاريخ تأليف آن قبل از سال ۹۰، یعنی پیش از تثبیت قانون عهد عتیق در شورای نیا، در نظر گرفته می شود.

رساله دوم پطرس وابسته به رساله یهودا است، اما در آن نقل از آثار مجعول مشاهده نمی شود. نکته جالب توجه در این رساله آن است که تحول اندیشه ها را در باب ظهور آخر زمانی عیسی نشان می دهد. این رساله باید پس از تدوین مجموعه نامه های پولس نگاشته شده باشد، زیرا در آیات ۱۵-۱۶ از باب سوم آن، مؤلف در باره نامه های پولس نظر خود را اظهار می دارد.

حال و هوای رساله های یوحنا تداعی گر انجیل چهارم است. رساله های دوم و سوم برای حل مشکلات جماعتهای خاصی از مسیحیان نگاشته شده است، اما رساله اول ناظر بر ملاحظات کلی است و اندیشه ای را که مخالف جسم یافتن عیسی برای نجات ادمیان از گناهانشان بوده، رد می کند. قانون محبت برادرانه، نکته محوری تعلیم یوحنا را تشکیل میدهد.

مکاشفه که آخرین بخش عهد جدید است، با سایر آثاری که در کلیسای مسیحی قانونی شمرده شده اند، تفاوتهایی دارد و در قیاس با انجيلها، اعمال رسولان و رساله های سبک ادبی کاملا متمایزی را ارائه می کند. خصوصیات شگفت انگیز رؤیاهایی که در آن نقل میشود و نمادگرایی شدید آنها، در کنار وجه نمایشی صحنه های توصیف شده، به این اثر سیمایی معماگونه می بخشد. محتوای الهیاتی مکاشفه از برخی جنبه ها بسیار غنی است، خصوصا از لحاظ مبحث آخر زمان که جایگاه ویژه ای را در این اثر به خود اختصاص می دهد.

مجموعه ای چنین متنوع که از آثاری با گونه های مختلف تشکیل شده است، در دل کتابی واحد گرد آمده که تحت عنوان عهد جديد شناخته می شود. این آثار بر حسب گونه با حجم شان نظم و ترتیب یافته اند. در ابتدا انجيلها آمده اند، اما ترتیب قرار گرفتن آنها همواره یکسان نبوده است و در نسخه سینایی انجيل يوحنا پس از انجيل متى قرار دارد، همچنان که اعمال رسولان پس از انجيل لوقا آمده است. با این همه، ترتیب فعلى انجيلها ارجحیت داشته است. پس از انجيلها و اعمال رسولان، نامه های پولس و سپس رساله های عام (كاتولیک) می آیند که بر حسب حجم خود نظم یافته اند، البته ملاک حجم سبب نگشته است که میان رساله های منسوب به مؤلفی واحد فاصله افتد. رساله به عبرانیان میان این دو مجموعه گنجانده شده است و مکاشفه فصل پایانی عهد جدید را تشکیل می دهد. بر خلاف عهد عتیق که پیروان مذاهب کاتولیک و پروتستان بر سر آثار تشکیل دهنده آن اختلاف نظر دارند، عهد جدید از دیدگاه تمامی ایمانداران مسیحی دارای مواد یکسانی شمرده می شود و تنها اختلافات موجود بر سر مسئله نقد متن است.

پس از واقعه فصح که به دنبال آن مرگ و قیام پس از مرگ عیسی و سپس صعود او به آسمان روی داد، شاگردان مسیح به شرکت در آیینهای عبادی یهودیان ادامه دادند و خاطرات مربوط به زندگی و تعليم استاد خود را حفظ و منتقل کردند. در پیامی که اینان به سرعت در شرق حوضه مدیترانه نشر دادند (پولس در سال ۵۱ در کُرَنْت بود)، عیسی به عنوان مسیح یا منجی مسح شده ای معرفی می شد که پیامبران، و به خصوص اِشَعْیای سوم، از ظهور او خبر داده بودند. مسیحیان حدودا تا نیمه سده دوم میلادی، از دو منبع دینی استفاده میکردند که یکی شریعت و کتابهای پیامبران، یا همان عهد عتیق بود و دیگری کلامها و اعمال عیسی که از زبان شاگردان او نقل شده بود و ملاک ایمان جدید به شمار می آمد. در نتیجه، سنت رسولان که به صورت شفاهي القا می شد، در کنار مکتوبات عهد عتیق قرار می گرفت. در آن زمان عهد جدید هنوز به صورت شفاهی یا سینه به سینه منتقل میشد.

مسیحیان اولیه که معتقد بودند مشیت خدا در وجود مسیح محقق گشته است، برای توجیه ایمان خود که مبتنی بر نشانه های حاکی از ظهور پیامبر تازه بود، کلامها و اعمال عیسی را نقل می کردند و از این طریق به ادعاهای مخالفان نیز پاسخ می گفتند. آموزه جدید مسیحیت، در ادامه تفکر یهودی، حول محور مرگ مسیح و ایمان به قیام پس از مرگ او دور می زد. هر قدر پیام مسیح از اورشليم دورتر می رفت و از صعود عیسی زمان بیشتری می گذشت، اعضای نخستین جماعتهای مسیحی که عهده دار تعلیم بودند، بیش از پیش این نیاز را احساس می کردند که برای یاری به حافظه خود، معلوماتشان را در قالبهای ادبی سنت شفاهی بریزند. این معلومات بعضا به کتابت در می آمدند. بدین سان مجموعه هایی از متنهای حاوی روایات مربوط به عیسی که بر موضوع مرگ و قیام پس از مرگ او متمرکز شده بود، به کندی شکل گرفت و مدون گشت.

با تدوین این مجموعه ها، متونی حاوی شرح معجزات و کلامها و حکایتهای زندگی عیسی پدید آمد که به مسیحیان در کار موعظه و انجام آیینهای دینی یاری می رساند. اما هنوز انجیلها به صورت آثار مدون شکل نگرفته بودند. نخستین گواهی دال بر تدوین انجيلها، به قديس يوستينوس (حدود سال ۱۵۰) مربوط می شود که از «خاطرات رسولان» در کنار کتابهای پیامبران یاد کرده است. در مورد نوشته های پولس، باید به این نکته توجه داشت که تمامی رسالات او حفظ نشده اند و در برخی منابع، به نامه هایی از وی اشارت رفته که باقی نمانده اند. اما در هر حال سیزده رساله پولس گواه بر شکل گرفتن تعلیم مکتوب در کنار تعليم شفاهی است که در شهرهای مختلف القا می شد. سایر نشر دهندگان ایمان مسیحی احتمالا از روشهای دیگری نیز استفاده میکردند.

پس از سقوط اورشلیم در سال ۷۰ میلادی و ویران شدن این شهر و معبد آن به دست امپراتور روم تيتوس، نیاز به گردآوری سنتهای مسیح در نقاط مختلف بیش از پیش احساس شد. در نتیجه مجموعه هایی مدون گشت که تعداد آنها به چهار انجیل فعلی محدود نمی شد. اگر عهد عتیق در محیطی تکوین یافت که کمابیش می توان آن را متجانس شمرد، نوشته های عهد جدید باید نیازهای جوامعی را برآورده می ساخت که از لحاظ زبانی و فرهنگی تفاوتهای زیادی با یکدیگر داشتند، از یهودیان فلسطین گرفته تا مشرکان مصر و دریای سیاه و مردمان ایران و روم و احتمالا اسپانیا. در نهایت تنها چهار عدد از این مجموعه ها تحت عنوان انجیلهای چهارگانه حفظ شد و این به لحاظ نیاز اساسی بود که کل جوامع مسیحی در حفظ نوعی وحدت تفکر داشتند.

به نظر میرسد که حدودا از اواسط سده دوم، کلیسا دارای تعدادی متن شده بود که به عنوان مکتوبات مقدس شمرده می شدند. در تأیید این نظر دلایلی چند اقامه می شود که به شرح آنها می پردازیم. نخست آن که مرقیون، بدعتگذار مسیحی، که بر آن بود تا کلیسایی مطابق با آرای خویش بنیان نهد، تنها شماری از نوشته ها را متضمن انتقال حقیقت مکشوف شده می دانست که عبارت بودند از انجيل لوقا (البته نه تمامی آن) و ده نامه پولس (گالاتیان، اول و دوم گرنتیان، رومیان، اول و دوم تسالونيكيان، افسسیان، کولوسیان، فیلمون، فیلیپیان). امروزه مورخان معتقدند که مرقیون در پی وسعت بخشیدن به یک قانون موجود نبوده، بلکه به دنبال کاستن از گستره آن بوده است، چرا که بدعتگذاران معمولا میکوشیدند از شمار متنهای پذیرفته شده بکاهند و نه آن که بر تعداد آنها بیفزایند. دلیل دوم آن است که تاتیانوس حدودا در سال ۱۷۷ کتابی با عنوان دیاتِسَرون (به معنی «از میان چهار [انجيل ») تألیف کرد که تدوین چهار انجیل در یک انجیل بود، از نظر او آثار مجعول فاقد ارزش بودند. دلیل سوم سندی است که حدود به سال ۲۰۰ میلادی مربوط می شود و حاوی صورت رسمی کتابهایی است که در کلیسا خوانده می شدند. این صورت که یک کتابدار میلانی به نام لودوویکو آنتونیو موراتوری آن را در سال ۱۷۴۰ در کتابخانه آمبروزیان شهر میلان کشف کرد و به نام او قانون موراتوری خوانده می شود، در یک نسخه خطی لاتینی متعلق به سده هشتم ذکر شده و مؤيد وجود چهار انجیل، اعمال رسولان، سیزده رساله پولس، رساله يهودا، دو رساله يوحنا و مکاشفه است. در این فهرست، رساله به عبرانیان از قرائت عمومی کنار نهاده شده است و از رساله های پطرس، يعقوب و رساله سوم يوحنا نام نرفته است. در عوض نوشته های مجعولی همچون مکاشفه پطرس ذکر شده اند.

به احتمال بسیار زیاد، عهد جدید در سده ی دوم میلادی شامل چهار انجیل، کتاب اعمال رسولان، سیزده رساله پولس، رساله اول پطرس و رساله اول يوحنا بوده است. اجماع در باب نوشته هایی همچون رساله به عبرانیان، مکاشفه، رساله يعقوب، رساله يهودا، رساله دوم پطرس، و رساله های دوم و سوم یوحنا که تا آن زمان کمابیش پذیرفته شده بودند، طی دو قرن بعد صورت پذیرفت. در هر حال، این اصل در آن زمان پابرجا شده بود که تعدادی نوشته باید به عنوان آثار قانونی شمرده شوند. قدیس آتاناسيوس در سال ۳۶۷ صورتی را مطرح کرد که حاوی بیست و هفت اثر کنونی عهد جدید است، البته این صورت در آن زمان هنوز به طرز فراگیر شناخته شده نبود. شورای سوم کارتاژ در سال ۳۹۷ در مورد صورت آثار عهد جديد حكمی رسمی صادر کرد. اگر در شورای عمومی فلورانس در سال ۱۴۴۱ و در شورای ترنتو در سال ۱۵۴۶ صورت کتابهای قانونی عهد جدید یاد آوری شد، به سبب مسائل دیگری بود که در این فاصله زمانی مطرح گشته بود.

همچنان که پیش از این گفته شد، بیست و هفت اثر تشکیل دهنده عهد جدید جملگی به زبان یونانی به دست ما رسیده اند. قدیمی ترین نسخه خطی کاملی که حاوی تمامی این آثار است، به نام نسخه سینایی شناخته می شود، چرا که در سال ۱۸۵۹ در دِیر قدیسه کاترین در کوه سینا کشف شده است. این نسخه که متعلق به سده چهارم است، امروزه در موزه بریتانیا در لندن نگهداری می شود. در کنار این نسخه کامل، نسخه های ناقص بسیار زیادی که تنها در برگیرنده بخشهایی از عهد جدید هستند، به دست آمده اند. در سال ۱۹۸۴، ۹۳ نسخه خطی ناقص که بر پاپیروس نگاشته شده اند و تاریخ بعضی از آنها به سال ۱۳۵ می رسد، ۲۷۷ نسخه خطی که با حروف بزرگ نگاشته شده اند و به سده های چهارم تا دهم تعلق دارند، ۲۷۹۶ نسخه خطی که با حروف کوچک نگاشته شده اند و متعلق به بعد از سده نهم هستند، و سرانجام ۲۲۱۰ گزیده عهد جدید که برای قرائت در آیینهای عبادی مورد استفاده قرار می گرفتند و متعلق به ادوار مختلف هستند، شمارش شدند. به روشنی می توان درک کرد که به سبب استنساخهای مکرر، تغییراتی در این متنها وارد گشته است که پاره ای صرفا دستوری هستند و پاره ای دیگر معنی متن را یکسره تحت تأثیر قرار می دهند.

پس از اختراع صنعت چاپ، برای انتشار کتاب مقدس، از متنهایی که مورد پذیرش عام بودند استفاده شد. به این ترتیب، نخستین کتاب مقدس چاپی که حاوی متنهای به زبانهای اصلی بود، با عنوان کتاب مقدس آلكالا انتشار یافت. این کتاب مقدس که عنوان اصلی آن complutensis Biblia بود، طی سالهای ۱۵۱۴-۱۵۱۷ در شهر الكالا دِ اِنارس اسپانیا به سرپرستی کاردینال خیمِنِس دِ سیسْنِروس به چاپ رسید. در این کتاب مقدس چندزبانه، عهد عتیق به زبانهای عبری، لاتینی و یونانی همراه با ترگوم آرامی تورات، و عهد جدید به زبانهای یونانی و لاتینی چاپ شد. از سده نوزدهم کوشش به عمل آمد تا متنی منقح تر از متن مورد پذیرش عام فراهم آید. در این خصوص، باید به ویژه از کوششهای لاخمان(۱۸۳۱)، تیشندورف (۱۸۶۹-۱۸۷۲)، وِستكَت و هورت (۱۸۸۱)، گرگوری (۱۹۰۰)، و زودِن (۱۹۱۳) یاد شود که کارهای آنها راه را برای چاپ معتبر و ماندگاری هموار کرد که به سرپرستی کورت آلاند در شهر مونستر آلمان انجام پذیرفت. امروزه این گرایش وجود دارد که برای هیچ نسخه خطی ارجحیت مطلق فرض نمی شود، حتی برای نسخه اسكندرانی که در نسخه واتیکان و نسخه سینایی ارائه شده و وستکت و هورت آن را ارجح می شمردند، زیرا این اعتقاد پدید آمده است که شواهد موثقی را در دیگر «خانواده های» متون از قبیل انطاکی، قیصرانی یا «غربی» (که در نسخه بِزه ارائه شده است) می توان یافت و افزون بر اینها، از روایتهای قدیمی همچون روایت کهن لاتینی (که به نام Vetus  Itala شناخته می شود) و سریانی و قبطی نیز می توان بهره برد...

*** خريد کتاب عهد جدید با تخفیف ***