میوه خارجی

معرفی کتاب «میوه ی خارجی»

رمان عاشقانه «میوه‌ی خارجی» یکی دیگر از آثار «جوجو مویز»است. این کتاب برنده‌ی جایزه‌ی انجمن رمان‌نویسان عاشقانه‌ی بریتانیا در سال 2004 و از پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز است. میوه ی خارجی رمان عاشقانه ای است که شخصیت اصلی آن را زن ها تشکیل می دهند. در سراسر داستان نویسنده اتفاقات اصلی را موازی یکدیگر یعنی در زمان گذشته و حال بیان می کند. اتفاقاتی که در شهری نزدیک دریا به نام مرهام، به وجود می آید. لُتی دختر کوچکی است که بدلیل بی مهری مادرش با خانواده دیگری به نام هلدن زندگی می کند او سعی می کند در کارهای کارخانه به آنها یاری رساند. او رابطه دوستی محکمی با دختر خانواده هولدن به نام سلیا ایجاد می کند. در فصل دوم داستان نویسنده به بیان قصه ای شبیه به قصه فصل اول اما با فاصله زمانی 50 سال آینده می پردازد. او زندگی دِیزی پارسونز راکه همسرش به دلیل نپذیرفتن بچه تازه به دنیا آمده‌شان ترکش کرده است را روایت می کند. بیان اتفاقات و حوادث داستانی میوه خارجی در زمان های متفاوت خواننده را دچار تزلزل نمی کند زیرا جوجو مویز مکانی که اتفاقات اصلی در آن جریان دارد را طوری توصیف می کند که باعث درهم تنیده شدن داستان‌های مختلف می‌شود. این رمان را نشر آموت منتشر کرده است و مریم مفتاحی به فارسی برگردانده است.

قسمتی از کتاب «میوه ی خارجی»

مقدمه

یکبار مادرم به من گفت اگر سیب پوست بكنم و پوستش را بدون این که تکه تکه شود، از پشت سرم به زمین پرت کنم، می توانم به هویت مردی که با او ازدواج خواهم کرد پی ببرم. تکه پوست به شکل حرفی روی زمین می افتد، دست کم بعضی اوقات اینطور می شود: مامی چنان عاجزانه می خواست اوضاع به خوبی پیش برود که به راحتی منکر می شد تکه پوست روی زمین شکل عدد هفت یا دو را به خود گرفته است، حرفش را تکرار می کرد که «ب» یا «د» است. حتی اگر من کسی را نمی شناختم که اول اسمش «ب» یا «د» باشد.

اما لازم نبود این کار را در مورد گای انجام بدهم. از لحظه ی اولی که دیدمش، به همان اندازه ای که خودم را می شناختم چهره اش برایم آشنا آمد، بلافاصله فهمیدم همان چهره ای است که مرا از خانواده ام جدا می کند، عاشقم می شود و مرا می پرستد و با او صاحب فرزندان زیبایی می شوم. همان چهره ای است که پیمان زناشویی را بر زبان خواهد آورد و من در سکوت به آن زل خواهم زد، همان صورتی است که من صبح ها اول از همه و شب ها، در نسیم دل انگیز شبانگاهی، آخر از همه خواهم دید.
آیا می دانست؟ البته که می دانست. مثل یک شوالیه نجاتم داد، شوالیه ای که به جای زره ی براق، لباس گل آلودی تنش بود. شوالیه ای که نمایان شد و مرا از تاریکی به روشنایی برد. توی سالن انتظار ایستگاه راه آهن منتظر آخرین قطار بودم که آن سربازها آمدند و اذیتم کردند. با رئیسم و زنش برای رقص رفته بودیم و از قطار جا مانده بودم. سربازها که حسابی مست بودند، شروع کردند به صحبت با من، با این که می دانستم اصلا نباید با سربازها حرف بزنم، جوابشان را دادم، ولی آنها به جواب نه من هیچ اعتنایی نکردند و همین طور گفتند و گفتند. من هم تا جایی که می توانستم از آنها فاصله گرفتم و گوشه ای روی نیمکت نشستم، اما آنها نزدیک و نزدیک تر آمدند و یکی از آنها به من چنگ انداخت، تلاش می کرد بگوید قصد شوخی دارد. دیروقت بود و کسی در اطراف نبود، حتی یک باربر. برای همین من از ترس داشتم زهره ترک می شدم. یکسره به آنها می گفتم بروند و تنهایم بگذارند، اما نمی رفتند. ناگهان یکی از آنها که تنومندتر از بقیه بود و آدم حیوان صفتی به نظر می رسید، با آن صورت سیخ سیخی و نفس های بد بویش خودش را به من فشار داد. به من گفت چه مایل باشم چه نباشم مرا تصاحب خواهد کرد. می خواستم فریاد بزنم، اما از ترس خشکم زده بود و نمی توانستم.

بعد ناگهان گای وارد سالن انتظار شد. از سرباز پرسید که چه کار می کند، گفت که کتک جانانه ای به او می زند، بعد قاطعانه با هر سه نفرشان برخورد کرد. سربازها به او فحش دادند و یکی از آنها پشت سر هم مشتش را بالا گرفت. بعد از یکی دو دقیقه، از آنجا که آدم های ترسویی بودند، همینطور که یکریز فحش می دادند، از سالن بیرون رفتند.
من می لرزیدم و بدجوری بغض کرده بودم. او مرا روی صندلی نشاند و گفت که برایم یک لیوان آب می آورد تا حالم بهتر شود. خیلی مهربان بود و من خیلی از او خوشم آمده بود. بعد به من گفت تا رسیدن قطار کنارم می ماند. و ماند.

آنجا، زیر نور زرد ایستگاه من برای اولین بار صورتش را دیدم. منظورم این است که تازه درست دیدم. همان موقع فهمیدم خودش است. واقعا خودش بود.
بعد از اینکه موضوع را به مامی گفتم، مامی سیب پوست کند تا ببیند چه می شود. پوست سیب را از پشت سرم پرت کردم. به نظر من حرف «د» بود. مامی هنوز میخورد هم قسم می خورد که «گ» بود. اما آن موقع، دیگر کار از پوست سیب انداختن گذاشته بود.

بخش اول

فردی دوباره بالا آورده بود، از قرار معلوم این بار علف خورده بود. استفراغش مثل توده ی سبزرنگی کنار گنجه ی کشودار روی زمین بود. بعضی ساقه های علف همین طور سالم در استفراغش دیده می شد. سیلیا فریاد زد:
- احمق، چند بار باید بهت بگویم؟
سیلیا که با صندل تابستانی بی هوا پایش را روی استفراغ گذاشته بود، گفت:

- مگر اسبی؟
سیلویا هم که سر میز آشپزخانه نشسته بود و با تلاش زیاد عکس اسباب برقی خانگی را به آلبوم مخصوص عکس های بریده می چسباند وارد بحث شد و گفت:
. شاید هم گاو.
. حالا هر کوفت و زهرماری. تو باید نان بخوری نه علف. کیک و این جور چیزهای خوردنی.

سيليا لنگه ی صندلش را از پا درآورد و با انگشت بالای لگن ظرفشویی گرفت.
- واقعا حال به هم زنی. چرا دست از این کارهایت برنمی داری؟ مامی چیزی بهش بگو. لااقل خودش تمیزش کند.
خانم هولدن روی صندلی پشت بلند کنار شومینه نشسته بود و زمان پخش برنامه تلویزیونی مورد علاقه اش را در روزنامه پیدا می کرد. این برنامه ی بخصوص تلویزیونی، یکی از آن چیزهایی بود که تا حدی شوک بعد از استعفای چرچیل را جبران می کرد و البته، شوک ناشی از تازه ترین ماجرای شوهرش. گرچه خانم هولدن فقط به استعفای آقای چرچیل اشاره می کرد. خانم هولدن به لوتی گفته بود که او و خانم انتروبس تمام قسمت های سریال را دیده اند و از نظرشان فوق العاده و محشر است. از طرفی هم، او و خانم انتروبس تنها اهالی ساکن خیابان وودبریج بودند که تلویزیون داشتند و با خوشحالی به همسایه هایشان اطلاع می دادند که تقریبا تمام برنامه های تلویزیونی عالی هستند.
- فردی خودت تمیزش کن. چرا باید برادری داشته باشم که غذای حیوان می خورد؟

*** خرید کتاب میوه خارجی ***

فردی روی زمین کنار آتشی که رو به خاموشی بود، نشست. کامیون آبی رنگی را روی قالیچه عقب و جلو می راند و باعث می شد لبه های قالیچه بلند شوند. زیر لب گفت:
- غذای حیوان نیست. خدا گفته بخورید.
- مامی، ببين الكى اسم خدا را به زبان می آورد. سیلویا همزن برقی را روی ورقه ی ارغوانی رنگ مخصوص کاردستی گذاشت و با لحن قاطعی گفت:
- تو نباید اسم خدا را بیاوری، به زمینت می زند.
خانم هولدن با آشفتگی گفت:
- فردی عزیزم، مطمئنم خدا نگفته علف بخورید. سیلی، عزیزم قبل از رفتن عینکم را می آوری؟ مطمئنم جديدا كلمات روزنامه ريزتر شده اند.
الوتی با بردباری کنار در ایستاده بود. بعدازظهر خسته کننده ای بود و حوصله ی ماندن در خانه را نداشت. با این که لوتی و سیلیا از شیرینی پزی متنفر بودند، خانم هولدن از آنها خواسته بود کمک کنند تا برای فروش کلیسا مرنگ درست کنند. سیلیا بعد از ده دقیقه به بهانه ی سر درد از زیر کار در رفت. در نتیجه فقط لوتی ماند تا به نق زدن های خانم هولدن درباره ی شکر و سفیده ی تخم مرغ گوش بدهد و همین طور که به کمک دست هایش آن کار سخت و پراضطراب را انجام می دهد و چشمانش از اشک پر می شود، خودش را بی خیال نشان دهد. سرانجام آن کیک های مزخرف آماده شدند و حالا به سلامتی، داخل قوطی بودند. عجیب این که به طرز معجزه آسایی سردرد سیلیا خوب شد. سیلی کفشش را پوشید و به لوتی اشاره کرد که بهتر است
بروند. بعد ژاکتش را روی شانه گذاشت و سریع موهایش را در آینه مرتب کرد.
- دخترها کجا؟
- قهوه خانه.
- پارک. لوتی و سیلیا همزمان جواب دادند، بعد با نگاهی هشداردهنده و سرزنش آمیز به هم خیره شدند.
سیلیا با لحن جدی گفت:

در واقع هر دو جا. اول پارک، بعد هم می رویم قهوه بخوریم.
سیلویا که هنوز با آلبوم سرگرم بود، گفت:

- می روند با پسرها خوش بگذرانند. سپس گیسش را به دهان برد. از بس این کار را می کرد، موهایش اغلب مرطوب و براق بود.

۔ خب، سیلیا، زیاد قهوه نخور. می دانی که زیاد بهت نمی سازد. لوتی عزیزم، حواست باشد سيليا زیاد نخورد. فوقش دو تا. قبل از ساعت شش و نیم برگردید.

فردی سرش را بالا گرفت و گفت:

- توی کلاس انجیل، خدا می گوید زمین علف را در اختیار ما قرار می دهد.

سيليا گفت:
- ببین هر وقت می خوری چطور حالت بد می شود. مامی، باورم نمی شود بهش نمی گویی خودش تمیز کند. از زیر هر کاری در می رود.

خانم هولدن عینکش را برداشت و آرام روی بینی گذاشت. قیافه اش به آدم هایی شبیه بود که به رغم تمام شواهدی که نشان می داد در خشکی هستند، خیال می کنند وسط دریای ناآرامی هستند و باید خودشان را روی آب نگه دارند.

- فِرِدی، برو به ویرجینیا بگو دستمال بیاورد. چه پسر خوبی! سیلیا عزیزم، تو هم از این حرف ها نزن. لوتی عزیزم، بلوزت را صاف کن. کج و کوله شده. ځب دخترها، قصد ندارید که بروید و برو بر به تازه واردان نگاه کنید، آره؟ دوست نداریم خیال کنند مردم مِرِم یک عده دهاتي ندید بدید هستند.
لحظه ای سکوت برقرار شد. لوتی می دید که گوش سیلیا کمی سرخ شده است، ولی گوش خودش حتی داغ هم نشده بود: از سال ها پیش یاد گرفته بود چطور بی اعتنا باقی بماند و در مقابل شدیدترین سین جیم ها واکنشی از خودش نشان ندهد. لوتی با لحن قاطعی گفت:

- خانم هولدن، مستقیم از قهوه خانه برمی گردیم خانه.
البته همین طوری این حرف را زد.

روز نقل و انتقال بود، روز ورود قطارهای شنبه از خیابان لیورپول. افرادی که حالا کم تر رنگ پریده به نظر می رسیدند، با اکراه به شهر برمی گشتند. در این روزها، پیاده روها توسط پسربچه های هشت و نه ساله ای که چرخ دستی های چوبی مملو از چمدان های پر را به دنبال خود می کشیدند، خط می افتادند. پشت سر آنها مردان خسته و از توان افتاده در کت و شلوارهای تابستانی، بازو در بازوی همسرانشان، در حالی که به خاطر چند پنی خوشحال بودند، تعطیلات شاهانه ی تابستانی شان را شروع می کردند یا دست کم چون مجبور نبودند خودشان چمدان ها را به خانه های اجاره ای خِرکِش کنند.

در نتیجه ورود تازه واردان بی سروصدا و نامحسوس انجام شد و فقط سيليا هولدن و لوتی سوئیفت بودند که اسباب کشی را دیدند. آنها روی نیمکت پارک که بر چهار کیلومتر خط ساحلي مرم اشراف داشت، نشستند و مجذوبانه به کامیون اسباب کشی و کاپوت سبز سیرش که از لابلای درخت های کاج دیده می شد و زیر نور خورشید نیمروزی می درخشید، چشم دوختند.

موج شکن ها زیر پایشان مانند دندانه های یک شانه ی سیاه تا سمت چپ گسترش داشتند. امواج در امتداد شن های خیس به عقب کشیده می شدند و فروکش می کردند. ساحل از اندام های ریز آدم های شجاعی که از بادهای شدید نامتناسب با فصل نترسیده بودند، خال خالی شده بود. دخترها بعدا با خودشان فکر کردند ورود آدلاین آرمند موقعیتی بود که می توانست با ورود ملکه سبا رقابت کند. ملکه سبا هم اگر بود، روز شنبه ی شلوغ ترین هفته ی تابستانی مرم را انتخاب می کرد. این بدان معنی بود که خانم کوهون ها، آلدرمن اليوت ها، خانم های مهمانخانه دار پرید و این دست آدم ها که معمولا درباره ی روش های افراطی تازه واردهایی که با کامیون پر از اسباب و اثاثیه و تعداد زیادی کتاب و مصنوعاتی که به وضوح خارجی هستند و تابلوهای بزرگ نقاشی - نه نقاشی از چهره های اعضای فامیل یا صحنه ای از اسب های در حال تاخت و تاز بلکه لکه های بزرگی از رنگ و بدون هیچگونه طرح خاصی به اظهارنظر می کنند و همین طور که حرف می زنند جلو در خانه هایشان می ایستند و به حرکت یکنواخت جمعیت توجه می کنند که در خانه های خالی سبک دکو واقع در لب ساحل ناپدید می شوند. آنها در خیابان مرچنت در صف پرایز باچر می ایستادند یا به سوی انجمن مهمانخانه داران می شتافتند.
- خانم هاجز می گوید آدلاین آرمند از رگ و ریشه ی خانواده سلطنتی است، مجارستان، یک چنین چیزی.
- مزخرف می گوید.
سیلیا با چشمانی بهت زده به دوستش نگاه کرد.
- ولی هست. خانم هاجز به خانم آنستی گفته، وکیلش را می شناسد، کسی که مسئول عمارت است، یا حالا هر چی، آره، یک جورایی شاهزاده ی مجاری است.

زیر پایشان، چند خانواده قسمتی از امتداد کوچک ساحل را به خود اختصاص داده بودند و از پشت موج شکن های خط داری دیده می شدند، بعضی ها هم از باد تند دریایی در کلبه های ساحلی پناه گرفته بودند.

لوتی موهایش را که در وزش باد به دهانش می رفت، با دست کنار زد و گفت:

- آرمند یک اسم مجاری نیست.
- ها؟ از کجا می دانی؟
- چرند است. نیست؟ یک شاهزاده ی مجاری توی مړم چی کار می کند؟ شک نکن می رفت لندن،
شایدم وینزر کاسل. نه بیغوله ی به دردنخور و کم رونقی مثل اینجا.
- نه نمی رفت، دیگر آن لندنی که تو فکر می کنی نیست. لحن حرف زدن سيليا تقريبا تحقیرآمیز بود. لوتی تصدیق کرد:
- آره، لندنی که من می شناسم نیست.

لندنی که لوتی در ذهن داشت، هیچ فرد غیربومی در آن نبود، حاشیه ی شرقی لندن تماما پوشیده از کارخانه هایی بود که عجولانه و بدون فکر ساخته شده اند و از یک سمت پشت به پشت کارخانه های گاز هستند و از سمت دیگر به جریب جريب مرداب های بد منظره و ناخوشایند. وقتی لوتی طی سال های اولیه جنگ برای نخستین بار به مرم منتقل شد، هر وقت روستاییان دلسوز از او می پرسیدند آیا دلش برای لندن تنگ شده است، لوتی مجبور بود تعجبش را بروز ندهد. راجع به خانواده اش که می پرسیدند، باز هم یکه می خورد. بعد از آن دیگر کسی از این دست کنجکاوی ها از خود نشان نداد.

در واقع، لوتی یک بار به خانه اش بازگشت و دو سال آنجا ماند، تا بعد که جنگ خاتمه یافت. اما پس از یک سری نامه های پرتب وتاب بين لوتی و سیلیا و باور خانم هولدن به این که داشتن یک دوست همسن و سال برای سیلیا خوب است و آدم باید دین خود را به جامعه ادا کند، از لوتی دعوت شد که به مرم برگردد، اوایل برای گذراندن تعطیلات، ولی با گذشت زمان، از آنجایی که اقامتش طول می کشید و مدرسه ها باز می شد، لوتی برای همیشه در آنجا ماندگار شد. اکنون لوتی به عنوان عضوی از خانواده هولدن پذیرفته شده بود؛ البته نه به عنوان کسی همخون یا از یک طبقه ی اجتماعی برابر (لوتی هرگز موفق نشده بود که از لهجه ی قسمت شرقی خلاص شود)، | بلکه کسی بود که حضور مداومش در شهر دیگر توجه کسی را جلب نمی کرد. گذشته از آن، برای اهالی مرم عادی شده بود که بعد از پایان جنگ عده ای به خانه هایشان برگردند و عده ای برنگردند؛ دریا عاملی بود که آدم ها از آنجا خوششان بیاید.

- چیزی بگیریم؟ مثلا گل؟ تا بهانه ای برای داخل شدن داشته باشیم؟

لوتی می دانست که اظهارنظر قبلی اش حس ناخوشایندی در سیلیا ایجاد کرده است. با این حال، سيليا لبخندی بر لبش نشانده بود که لوتی آن را لبخند مویرا شیرر می نامید، از همان لبخندهایی که دندان های پایینش نمایان می شدند.
- پول همراهم نیست.
. لازم نیست برویم بخریم، تو که می دانی از کجا می توانیم گل های خوشگل بچینیم. برای مامی هم می توانیم ببریم.

لوتی حس کرد که در جمله ی آخر سيليا اندکی رنجش وجود دارد. دو دختر از روی نیمکت پارک برخاستند و راهی حاشیه ی پارک شدند. در انتهای نرده های چدنی، گذرگاه صخره ای شروع می شد. تابستان ها هر وقت هیاهو و خنده های عصبي فروخورده ی خانه ی هولدن ها از حد می گذشت، عصر که می شد، لوتی برای پیاده روی به آنجا می رفت. به مرغان نوروزی و پلوه ی حنایی که بر فراز سرش پرواز می کردند، گوش می داد و لذت می برد، به فکر فرو می رفت و به خودش یادآوری می کرد که چه کسی است. این نوع درون نگری از نظر خانم هولدن غیرعادی بود، یا دست کم زیادی افراطی، برای همین، لوتی عمل پیشگیرانه ی مفیدی انجام می داد و دسته های کوچک گل جمع می کرد و با خودش می برد. حدود ده سال اقامت در خانه ی دیگران، زیرکي خاص و تثبیت شده ای را در آدم ایجاد می کند؛ لوتی ناآرامی های بالقوه ی خانه را حس می کرد و میزان حساسیتش به این تنش ها، واقعیتی را فاش می کرد؛ نکته ی مهم این بود که سيليا هرگز او را یک رقیب نمی بیند. سيليا خم شد و گفت:

- جعبه های کلاه را دیدی که می بردند داخل؟ دست کم هفت تا بود. این گل چطور است؟

- نه، فوری پژمرده می شود. از این گل های ارغوانی چند تا بچین. آنجا، کنار آن تخته سنگ بزرگ.

*** خرید کتاب میوه خارجی ***